Sisjan

W południowych krańcach Armenii, tam gdzie góry Zangezur stwarzają panoramy zapierające dech w piersiach, leży Sisjan – miasto, które wydaje się być bramą do najbardziej fascynujących tajemnic ormiańskiej cywilizacji. To tutaj, w prowincji Sjunik, historia rozciąga się na tysiącletia, a każdy kamień zdaje się szeptać opowieści o dawnych czasach. Sisjan, choć skromne miasto liczące nieco ponad 13 tysięcy mieszkańców, kryje w sobie skarby archeologiczne i kulturowe, które mogą zawstydzić niejedną europejską stolicę.

Sisjan położony jest na obu brzegach rzeki Worotan, na wysokości 1600 metrów nad poziomem morza, co czyni go jednym z wyżej położonych miast Armenii. Miasto znajduje się 217 kilometrów na południowy wschód od Erywania i 115 kilometrów na północ od Kapan, stolicy prowincji Sjunik. Ta strategiczna lokalizacja, w samym sercu doliny otoczonej górskimi szczytami, od wieków czyniła z Sisjan ważny punkt na szlakach handlowych i kulturowych.

Bez wątpienia największą atrakcją i tajemnicą Sisjan jest Zorac Karer, nazywane często ormiańskim Stonehenge. Ten megalityczny kompleks, położony zaledwie 5 kilometrów na północ od miasta, składa się z 223 kamiennych bloków, z których 40 tworzy centralny krąg. Największe z tych głazów ważą do 10 ton i sięgają wysokości 3 metrów.

W północno-zachodniej części miasta stoi jeden z najcenniejszych zabytków wczesno-średniowiecznej architektury ormiańskiej – kościół Sisawank. Ta świątynia krzyżowo-kopułowa z VII wieku, znana również jako Kościół św. Howannesa (św. Jana), została wzniesiona przez księcia Sjunika Kohazata między 663 a 682 rokiem.

Współczesny Sisjan, choć pozostaje skromnym miastem górskim, odgrywa coraz większą rolę jako centrum turystyczne i archeologiczne. Miasto służy jako baza wypadowa dla zwiedzających liczne zabytki regionu, od prehistorycznych petroglifów po średniowieczne klasztory.

Rozwój turystyki przynosi nowe możliwości ekonomiczne dla lokalnej społeczności, ale jednocześnie stawia przed nią wyzwanie zachowania autentycznego charakteru regionu. Miejscowi rzemieślnicy – kamieniarze, rzeźbiarze chaczkarów, stolarze i garncarze – kontynuują tradycyjne rzemiosła, które przez wieki kształtowały kulturową tożsamość Sjunika.

Sisjan to miejsce, gdzie historia Armenii materializuje się w kamieniu, wodzie i górskich wiatrach. To miasto, które łączy w sobie najstarsze ślady ludzkiej obecności na tych ziemiach z żywymi tradycjami kultury ormiańskiej. Od zagadkowych petroglifów Ughtasar, przez „śpiewające kamienie” Zorac Karer, po średniowieczne arcydzieła architektury sakralnej – każdy element tej mozaiki opowiada inny rozdział w długiej historii ormiańskiego narodu.

W Sisjan można dosłownie dotknąć historii – od kamieni sprzed tysiącleci po freski w średniowiecznych kościołach. To miejsce, gdzie przeszłość nie jest martwym muzealnym eksponatem, ale żywą częścią codzienności mieszkańców. Dla podróżnika poszukującego autentycznych doświadczeń i głębszego zrozumienia ormiańskiej duszy, Sisjan oferuje niepowtarzalną podróż przez czas – od najdawniejszych korzeni cywilizacji po współczesne wyzwania małego górskiego miasta w sercu Kaukazu.